KOŚCIÓŁ PARAFIALNY NMP W CZĘSTOCHOWIE - WYRÓŻNIENIE W KONKURSIE

Pracownia architektury A4 2005 r.
architekci: Daniel Frąc, Maciej Kowalczyk, Paweł Gumuła
Idea
Inspiracją dla projektu kościoła pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny w Częstochowie była jedna z pieśni pielgrzymkowych z frazą "Skryj nas pod swój płaszcz" oraz orędzie z objawień fatimskich - prośba o odmawianie różańca. Autorzy starali się projektować budynek kościoła tak, by jak najbardziej oddać przesłanie ukryte w wezwaniu parafii oraz podkreślić wyjątkowość lokalizacji - tuż przed Sanktuarium Jasnogórskim.

"Pani ubrana na biało, bardziej błyszcząca niż słońce, promieniejąca światłem czystszym i intensywniejszym od kryształowego pucharu z wodą, prześwietlonego promieniami słonecznymi (...). Z prawej dłoni zwisał różaniec"

W taki sposób powstał pomysł zbudowania kościoła jako płaszcza otaczającego ludzi modlących się wewnątrz: białego i prześwietlonego promieniami słońca. Światło wpada do wnętrza przez witrażowe okna, skomponowane swobodnie na zasadzie ornamentu "liliowego" szaty Matki Bożej Częstochowskiej. Witraże przedstawiają Tajemnice Różańca Świętego. Na ścianie północnej umieszczono Tajemnice Radosne, które od ul. Rozdolnej zapraszają wiernych swą pogodną treścią. Na ścianie wschodniej - ołtarzowej - umieszczono Tajemnice Światła, z których najbardziej eksponowaną jest tajemnica ustanowienia Eucharystii. Ten witraż jest kompozycyjnie związany z ołtarzem i tabernakulum, jako podkreślenie istoty Mszy Świętej. Na ścianie ołtarzowej elementem organizującym przestrzeń jest drewniany krzyż różańca świętego. Tajemnice Bolesne pojawiają się na witrażach od strony południowej, gdzie dzięki najlepszemu oświetleniu słonecznemu będą podkreślać wagę postaci Jezusa i Jego ofiary. Na sklepieniu, które formowane jest jako przełamanie szaty, została umieszczona ostatnia część Różańca, Tajemnice Chwalebne, których treść jest zapowiedzią tego, co czeka wiernych po zakończeniu ziemskiego etapu życia. Ponadto w połaci dachowej znajduje się trójkątny świetlik, ?uchylony rąbek płaszcza?, symbolizujący moc światła Trójcy Świętej.

Architektura
Przestrzeń główna kościoła kształtowana jest w taki sposób, by uzyskać jak najbardziej jednolitą formę. Białe płaszczyzny ścian tworzą spokojne wnętrze. Elementy, które mają wpływ na obiór przestrzeni w kościele, takie jak konfesjonały, miejsce na Szopkę Bożonarodzeniową oraz na Grób Pański, miejsce na obrazy Świętych a także miejsca siedzące dla kapłanów w części ołtarzowej, wkomponowane są w grube (170 cm) ściany świątyni.

Zastosowanie masywnego ceglanego budulca jest jednocześnie sposobem do osiągnięcia bardzo dobrej akustyki, zbliżonej do akustyki starych kościołów, co ma niebagatelne znaczenie dla organów. Organy zlokalizowano nad przedsionkiem, na chórze, do którego prowadzą schody umieszczone w grubości ściany.

Prezbiterium wyznaczone jest poprzez wyniesienie o trzy stopnie. Ołtarz wykonany jest w formie masywnego stołu z białego marmuru, a ambonę stanowi marmurowy pulpit do prelekcji. Przy ołtarzu stoi przenośny krzyż w formie pastorału Papieża Pielgrzyma.

Oświetlenie nawy to wiszące białe kandelabry. Posiadają one po dwa źródła światła: górne i dolne. Zależnie od potrzeby wnętrze może zostać rozświetlone bardzo intensywnie - pośrednio światłem odbitym od białego sufitu i ścian, a wydostającym się z górnej części kandelabrów, bądź nastrojowo - przytłumionym światłem wydostającym się z ich części dolnej. Dzięki temu istnieje możliwość łatwego dostosowania oświetlenia do potrzeb liturgicznych.

Elewacje zewnętrzne wykonane są z jurajskiego białego wapienia. Taki materiał, piękny w swojej strukturze i ściśle związany z miejscem, nawiązuje do lokalnej tradycji i ma za zadanie wydobyć ideę Niepokalanego Serca Najświętszej Maryi Panny w zewnętrznej szacie kościoła. Zwarta biała bryła budynku z widocznym z oddali świetlikiem i witrażowymi otworami, surowa a zarazem monumentalna, jest w stanie oddziaływać na okoliczną przestrzeń i wydobyć z miejsca sakralny charakter. Delikatne odgięcie elewacji frontowej oraz szerokie przeszklone wejście nadaje jej zapraszającej formy.



Droga Krzyżowa
(I - XIV stacja)

Stacje zewnętrznej Drogi Krzyżowej budują nastrój w terenie otaczającym kościół. Są to płaszczyzny grubej szlachetnej blachy o formie interpretującej i symbolicznie wyrażającej treść poszczególnych wydarzeń Pasji. Wysokość poszczególnych stacji odnosi się do skali człowieka, umożliwiając w ten sposób pełniejsze uczestnictwo w nabożeństwie.

Kaplica przedpogrzebowa
(XV stacja Drogi Krzyżowej)

Kaplica przedpogrzebowa stanowi samodzielny budynek o stylistyce spójnej z główną bryłą kościoła. Wertykalna, wapienna forma ze spadzistymi dachami tworzy nastrój zadumy i modlitwy. Zlokalizowana po południowej stronie kościoła ma zapewniony łatwy dostęp od ulicy. Kaplica jest jednym z elementów projektowanego układu urbanistycznego i stanowi jednocześnie dodatkowy przystanek zewnętrznej Drogi Krzyżowej. Zawieszony na ścianie we wnętrzu kaplicy, trawiony na blasze wizerunek z Całunu Turyńskiego oraz świetlik w dachu jest zapowiedzią Zmartwychwstania.

Wieża (dzwonnica)

Od ulicy, po północnej stronie kościoła, obok bocznego wejścia, znajduje się smukła wieża kościelna o funkcji dzwonnicy. Wydzielenie wieży jako samodzielnego budynku służy między innymi tworzeniu urbanistyki założenia. Przymyka ona i organizuje przestrzeń ulicy, a nocą jej rozświetlony hełm pomaga pielgrzymom w orientacji.